Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO) ile Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜciTA) işbirliğinde düzenlenen “Uluslararası Coğrafi İşaretler Sempozyumu” Muğla’da gerçekleştirildi.
Sempozyumun onur konuğu olan Uluslararası Coğrafi İşaretler Ağı Organizasyonu (ORIGIN) Başkanı Fatima Amehri, görevlerinin üreticinin ürününü uluslararası alanda savunmak olduğunu belirterek, “Çiftçi ürünü yetiştiriyor, başkaları ekmeğini yiyor” dedi.
Muğla Ticaret ve Sanayi Odası, Uluslararası Coğrafi İşaretler Sempozyumu’nun ev sahipliğini yaptı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Muğla Ticaret ve Sanayi Odası (MUTSO) ile Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜciTA) işbirliğinde düzenlenen “Yükselen Bir Değer: Coğrafi İşaretler” konulu sempozyum Muğla’da gerçekleştirildi.
Ülke genelinden oda ve borsa temsilcilerinin de hazır bulunduğu sempozyumun açılış törenine, Muğla Valisi Amir Çiçek, Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Osman Gürün, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mansur Harmandar, Menteşe Kaymakamı Zeki Arslan, Menteşe Belediye Başkanı Bahattin Gümüş, Uluslararası Coğrafi İşaretler Ağı Organizasyonu (ORIGIN) Başkanı Fatima Amehri, YÜciTA Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, daire müdürleri ve çok sayıda davetli katıldı.
Sempozyumun açılış konuşmasını yapan MUTSO Yöneyim Kurulu Başkanı Bülent Karakuş, markalaşma yolundaki en önemli adımlardan olan Coğrafi İşaretlerle ilgili önemli bir organizasyona ev sahipliği yapmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Yöresel ürünlerin hem adıyla hem de ünüyle tarihi bir derinliğe sahip kaliteli ürünler olduğuna vurgu yapan Başkan Karakuş, bu ürünlerin taklitleriyle mücadele edilmediği sürece sahip olduğu kalite ve eşsiz özelliklerden doğan katma değerden ürünün gerçek üreticilerinin faydalanamaz hale geldiğini ifade etti.
Coğrafi İşaretin fikri ve sınai mülkiyet hakları koruması sağladığını ve aynı isim altında taklit üretim yapılmasını da engellediğini belirten Başkan Bülent Karakuş, “Coğrafi İşaret koruması ürüne piyasa kimliği kazandırır, buluş ve diğer yaratıcı faaliyetleri teşvik eder. Tüm olumsuzluklara karşı önleyici bir uygulama olan Coğrafi İşaretler, tüm dünyanın üzerinde durduğu, hızlı bir gelişme eğilimi gösteren küresel bir olgu olmuştur. Sadece ekonomik kazançların sağlanmasında değil, geleneksel bilgi ve üretim biçimlerinin korunarak, kültürel mirasın korunmasına da olanak sağlar. Oda ve borsalarımız olarak, kendi öz değerlerimize sahip çıkma ve onları tescil ettirme konusunda ortaya koyduğumuz çaba ve gayretlerimizin sürdürülebilir kırsal kalkınmadaki rolünün önem arz etmekte olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Karakuş, Türk Patent Enstitüsü tarafından Coğrafi İşaretler Kanununu da içeren “Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı” Taslağının geçtiğimiz Şubat ayında hazırlandığını, bu taslağın Meclis’e sunulmuş durumda olduğunu da sözlerine ekledi.
Bodrum’daki başka bir programa katılacağı için MUTSO Başkanı Karakuş’un ardından konuşan Muğla Valisi Amir Çiçek, her ilin mutlak surette bir ürününü marka haline getirmesi gerektiğini, bunun da küresel bir gelişmenin sonucu olduğunu vurguladı.
Vali Çiçek, “Ürünümüzü kendi ülkemizde tescil ettirip, uluslararası bir marka olmanın olmazsa olmazı coğrafi işaretli ürünlerdir. Ancak tescil almak da yeterli değil. Ürünümüzün sadece Türkiye’de değil, küresel alanda da kaydı bulunması gerekiyor. Ancak bu yolla uluslararası kaliteyi elde etmiş oluruz. Bir ülkenin ürünleri küresel alanda da isim yapıyorsa, bu durum o ülke için önemli bir gelişmedir. Ülkemizdeki 81 ilde 81 tane tescil alacak, en az 1 tane marka olacak ürünümüz vardır. Öyle ürünlerimiz var ki, ulusal bazda kalite olacak nitelikte ancak bunların coğrafi işaretlerini almayıp, alt yapılarını sağlamazsak bu ürünleri sadece kendimiz biliriz. Bir ürünün iddiasındaysak, bu ürün uluslararası alanda da korunmalıdır” dedi.
Avrupa Birliği’nden tescil almanın çok güç olduğuna da değinen Vali Çiçek, bu tescili ülkemizde Gaziantep baklavasının aldığını, bunun için ise 4,5 yıl beklediğini söyledi.
Muğla ilinin de coğrafi işaretli ürünleriyle markalarını arttırmasını arzu ettiklerini de belirten Vali Çiçek, uluslararası bir sempozyuma ev sahipliği yaptığı için MUTSO yönetimini de kutladı.
Düzenlenen törende konuşan Yöresel ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜciTA) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, dünyada şu anda hukuken korunan 10 bin tane coğrafi işaret bulunduğunu belirterek, “3 bin 088 tarım, gıda ve şarap coğrafi işaret koruması altında. Türkiye en son Bafa Zembili ve Buldan Beziyle birlikte coğrafi işaret sayısı 189’a çıktı. Ülke genelinde olağanüstü bir potansiyelimiz var. 2 bin 500 ürünün coğrafi işaret alabileceği saptanmış durumda. Muğla’nın 2 coğrafi işareti var. Biri Milas Halısı, diğeri Bodrum Mandalinası. Coğrafi işaret başvurusu yapılan 6 ürün için de tescil bekleniyor” dedi.
Türkiye’nin Yunanistan’dan sekizde bir oranda daha büyük olmasına rağmen, komşu ülkenin 103 tescili bulunduğuna dikkat çeken Muğla Valisi Amir Çiçek, bu konuda çok çalışılması gerektiğinin altını çizerek, MUTSO Başkanı Karakuş’un coğrafi işaretlere TOBB bünyesinde de sahip çıktığını dile getirerek, kendisini kutladı.
“BİZİM ÖZ MALLARIMIZI KENDİ MALLARI GİBİ SATIYORLAR”
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) Rektörü Prof. Dr. Mansur Harmandar konuşmasında, Avrupa’da yapılan araştırmaların, tescil olan ürünlerin katma değerlerinin fazla olduğu yönünde sonuçlar ortaya koyduğunu söyledi. Rektör Harmandar, “Biz çok güzel ürünlere sahibiz fakat değerlendiremiyoruz. Bizim ürettiğimiz ürünler, farklı markalarda pazarlanıp, satılıyor. Bizim öz mallarımızı kendi malları gibi satıyorlar. Bu nedenle bizim mutlaka patent ce coğrafi işaret almamız gerekiyor. En azından Gaziantep baklavamız kurtulmuş buna sevindim. Bunun içindir ki, bu sempozyumu bir başlangıç olarak görüyorum. MUTSO yönetimini yürekten kutluyorum. Muğla’nın coğrafi işaret alacak çok sayıda ürünü var. Mesela çam balımız var. Türkiye’nin yüzde 80 oranındaki bal üretimini Muğla karşılıyor. Bunun tescili gerekiyor. Biz üniversite olarak bu konuda çalışıyoruz. Çam balını ayırmalıyız, izole etmeliyiz. Biz pazarlamalıyız. Bunun dışında pek çok ürünümüz var. Bunları ortaya çıkararak, özelliklerini belirleyip tescil etmemiz gerekiyor. Bunun için sempozyumu bu değerlere sahip çıkma fırsatı olarak görüyorum. Batılılarla kültürel farklılıklarımız var. Bunun için de değişik pazarlar bulmamız gerekiyor. Batıya sıkışıp kalmamalıyız. Kendi adımızla, markalarımızla dünyada bir numara olmamız gerekiyor. Ülkemize gelen misafirlerimize kendi öz ürünlerimizle ağırlamamız gerekiyor. Ülkemizin kalkınması için bu zorunlu. Üniversite olarak bu konuda her türlü desteği vereceğimizin sözünü veriyorum” şeklinde konuştu.
Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Osman Gürün de, Avrupa’da tescil işinin 1919’da başladığını, Türkiye’de ise, 1995 yılında bir hareketin başladığını belirtti. Her ilin kendi ürünlerini tescil ettirmek için uğraştığını, bunun da çok önemli bir çaba olduğunu ifade eden Başkan Gürün, “Pazarlama çok önemli. Biz Anadolu olarak çok büyük medeniyetlere ev sahipliği yapmış, onlardan süzüle süzüle de Türkiye Cumhuriyetini kurmuşuz. Bu ülkenin çok farklı ürünleri var. Karia ve Likya uygarlıklarının yer aldığı yöremizde de çok önemli değerler var. Bu değerlere sahip çıkarsak, yüzlerce değil, binlerce ürünümüz işaretlenecek. Dünya kültürü için, muhafazası ve geleceğe taşınması için coğrafi işaretler çok önemli. Bu bir dünya mirası aynı zamanda” dedi.
Ülkenin tarımsal kalkınmaya ihtiyacı olduğuna da dikkat çeken Başkan Gürün, “Kırsal kalkınma köyden kente göçü durduracak. O köylere katma değer getirecek bu çalışmalarla, nitelikli bir göçün köylere akışını da sağlayabiliriz. Kaliteli ürün, nitelikli ürün üretmenin dünyaya ve ülkemize katkı sağlayacağı ortada” dedi.
İşaretlenmiş ürünlerin dünyadaki piyasa değerinin 75 milyar Euro olduğu bilgisini veren Gürün, “bu kadar önemli büyük bir pazardan biz de faydalanmalıyız. Türkiye çok önemli ve zengin bir ülke ama bugüne kadar mütevazi bir şekilde durmuşuz. Coğrafi işaretlerle, değerlerimizi uluslararası kültürün bir değeri olarak tescil ve muhafaza etme imkanı bulacağız” diye konuştu.
ORIGIN BAŞKANI AMEHRİ
Sempozyumun onur konuğu olan Uluslararası Coğrafi İşaretler Ağı Organizasyonu (ORIGIN) Başkanı Fatima Amehri de konuşmasına, MUTSO’ya sıcak karşılamasından dolayı teşekkür ederek başladı.
Her bir ürünün menşei ve değerinin olduğunu dile getiren Fatima Amehri, “Bunları muhafaza etmemiz gerekiyor. Başkanı olduğum kuruluş da buna hizmet ediyor. ORIGIN, en büyük coğrafi işaretleri bir araya getiren bir birliktir. Kar amacı gütmez. Asya, Avrupa ve Afrika’dan 400 üyemiz var. Merkezimiz Cenevre’de. 2015 yılının Kasım ayında Brezilya’da yapılan genel kurulda başkan seçildim. Amacımız, coğrafi işaretlerin geleneksel kültür değerlerini ve üreticinin ürününü korumak” dedi.
Kendisinin de Faslı bir çiftçi olduğunu, görevlerinin üreticinin ürününü uluslararası alanda savunmak olduğunu ifade eden Amehri, “Dünya düzeyinde coğrafi işaret taşıyan ürünlerin cirosu müthiş rakamlardan oluşuyor. Coğrafi İşaret aynı zamanda sürdürülebilir kalkınmanın da bir faktörü. Bu faktör kırsaldan gelmekte. Çiftçi ürünü yetiştiriyor, başkaları ekmeğini yiyor. Biz bu ürünlerin kırsaldaki üreticinin elinde olsun istiyoruz. Bizim de görevimiz bu ürünleri uluslararası alanda savunmak, korumak. Eğer bir ürünümüzü korumazsak, herhangi bir yerde üretildiğini duyacağız. Oysaki bu ürün sizin. Biz de bu ürünü globalleşmeye karşı korumak için çalışıyoruz” dedi.
Coğrafi işaretler konusunda yaşadıkları en büyük sıkıntının ticari anlaşmalar olduğunu da belirten ORIGIN Başkanı Fatima Amehri, iki ya da daha çok taraflı müzakerelerde ORIGIN’in hep müdahil olacağını da sözlerine ekledi.
KONUŞMACILAR
Açılış konuşmalarının ardından sempozyum kapsamında düzenlenen oturumlara geçildi. Oturumlara konuşmacı olarak, Kafkas Üniversitesinden Prof. Dr. Mitat Şahin, Türk Patent Enstitüsünden Suzan Kılıç, YÜciTA Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, Prof. Dr. Selim çağatay, Metro Toptancı Market’ten Ayşin Işıkgece ve Tülay Özel, Montpellier Akdeniz Tarım Enstitüsü önceki Müdürü Prof. Dr. Gerard Ghersi, Fransa Büyükelçiliği Tarım Müsteşarı Pierre Autissier, Comte Yönetimi Mesleklerarası Komitesinden Claude Vermot Desroches, Montpellier Akdeniz Tarım Enstitüsünden Prof. Dr. Selma Tozanlı, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinden Prof. Dr. Ummuhan Gökovalı, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesinden Prof. Dr. Mücahit Taha Özkaya, Zeytin Dostu Derneği Genel Sekreteri Atila Totoş, Bodrum Ticaret Odası Başkanı Mahmut Kocadon, Muğla Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ziya Şahin katıldı.
